Werken in Nederland als arts

Eindelijk is het zo ver! Na jarenlang studeren, eindeloze examens en coschappen lopen heb jij eindelijk je BIG- registratie en mag je aan de slag als arts in Nederland. Maar hoe vind je in Nederland een baan als arts?

Eerst een beetje informatie over hoe de basisopleiding geneeskunde in Nederland is geregeld

Tot enkele jaren terug was de geneeskundeopleiding in Nederland een lotingstudie. Dit betekent dat je op basis van je gemiddelde van je profielvakken op de middelbare school, ingedeeld werd in verschillende loting klassen, waarbij de hogere gemiddeldes meer kans geven om ingeloot te worden.

Echter sinds enkele jaren geldt er een decentrale selectiemethode: dit betekent dat iedere scholier, die voldoet aan de voorwaardes, via verschillende toelatingsrondes, uiteindelijk geaccepteerd wordt aan de betreffende universiteit. Procedures die in de toelating gebruikt worden zijn: opsturen van je aanmelding met motivatie van aanmelden en in detail waarom je geschikt bent voor de opleiding. Vervolgens kun je uitgenodigd worden tot een tweede ronde, waarin kennistoetsen afgenomen kunnen worden of interviews. Ieder universiteit hanteert zijn eigen toelatingsprocedures en/of -examens.

Vanwege toenemende kritiek op de ongelijkheid die dat systeem met zich meebrengt, zal de loting waarschijnlijk weer terugkomen vanaf 2021. Een aantal universiteiten hebben in ieder geval toegezegd deels loting en deels toelatingsexamens te gaan gebruiken.

De geneeskunde-opleiding zelf bestaat uit 2 delen: de eerste 3 jaar zijn vooral theoretisch van aard. De laatste 3 jaar doet men de coschappen. In totaal ben je dus 6 jaar aan het studeren, alvorens je jezelf basisarts mag noemen. Je bent dan nog niet gespecialiseerd.

Na afstuderen

Anders dan in andere landen, komen basisartsen in Nederland niet meteen in opleiding tot een specialist direct na het afstuderen. Ze werken eerst een tijdje als ‘’ANIOS’’. ANIOS staat voor ‘’Arts-assistent Niet in Opleiding tot Specialist’’ en het is een positie waarin basisartsen meestal 1 tot 3/4 jaar werken om klinische ervaring op te doen en hun netwerk uit te breiden binnen hun gewenste specialisme voordat ze solliciteren naar een opleidingspositie als ‘’AIOS’’(Arts-assistent In Opleiding tot Specialist). Hoewel het technisch gezien mogelijk is om direct na het behalen van je BIG-registratie te solliciteren op een AIOS positie, is het in de praktijk niet zinvol dat te doen zonder relevante ANIOS ervaring voor de meeste ziekenhuisspecialismes (buiten het ziekenhuis, kan dat vaak wel gemakkelijk gaan). Tevens heeft in deze competitieve arbeidsmarkt voor artsen in Nederland een arts zonder relevante werkervaring vaak weinig kans op een opleidingsplek. Weet jij nog niet welke kant je wil opgaan? Werk dan een tijdje als ANIOS in een breed specialisme zoals in de interne geneeskunde, wat een goede basis vormt voor heel veel specialismen zowel binnen als buiten het ziekenhuis.

Dus, je eerste stap is een baan vinden als ANIOS. Er zijn verschillende manieren om te solliciteren naar een ANIOS positie. De makkelijkste en ook wel de manier met de grootste slagingskans is het reageren op een vacature. Een tweede optie is het doen van een open sollicitatie. Met andere woorden: een sollicitatiebrief sturen en je interesse kenbaar maken voor een positie zonder dat er een officiële vacature open is bij dat specifieke specialisme. De meeste Nederlandse artsen vinden hun eerste baan tijdens hun semi-arts stage of oudste coschap -het laatste coschap dat je loopt als geneeskundestudent, die vaak 4 maanden duurt en is binnen je voorkeursspecialisme. Tijdens deze stage tonen de artsen hun interesse, bewijzen ze dat ze geschikt zijn voor dat specialisme en regelen vaak zo een ANIOS positie voordat ze afstuderen. Daarom zie je bij sommige ziekenhuisspecialismen zelden  vacatures: de schare posities worden al onderling geclaimd door de oudste coassistenten tijdens hun studie. Als je droomspecialisme één van die specialismes is, is er  bijna geen andere manier om een ANIOS positie te vinden dan via een open sollicitatie. Laten we meer in detail kijken hoe beide sollicitatiemethodes werken.

Solliciteren op een ANIOS functie via een vacature

Er zijn een paar grote vacature websites in Nederland waar men de meeste ANIOS-vacatures kan inzien. Daarnaast publiceren ziekenhuizen ook regelmatig vacatures op hun eigen websites, die soms niet in de landelijke vacature websites verschijnen. We raden daarom aan om zowel naar de grote vacature websites als naar de eigen websites van de ziekenhuizen in je regio te kijken. Er zijn ook webpagina’s van de beroepsverenigingen waarin ook vacatures zowel voor specialisten als voor basisartsen worden geplaatst. Ten slotte publiceren wij als VBGA ook af en toe vacatures op onze website.

Hier zijn een paar voorbeelden van zulke websites:

https://www.indeed.nl/

https://www.medischcontactbanen.nl/

https://vacatures.ntvg.nl/vacatures/basisarts/

https://artsenvacaturebank.nl/s://www.vbga.nl/vacaturen/

https://www.vbga.nl/category/externe-vacaturen/

Solliciteren op een ANIOS functie via een open sollicitatie

Een open sollicitatie is een lang en intensief proces dat niet per se een hogere slagingskans heeft. Om een open sollicitatie te doen, moet je eerst weten met wie je contact moet opnemen voor je sollicitatie (meestal de personeelsmanager van de afdeling). Je kan beginnen met het voor jezelf bepalen in welke specialismen binnen welke ziekenhuizen je wil gaan werken. Neem daarna telefonisch contact op met het secretariaat van dat specialisme, maak je interesse kenbaar en vraag of ze momenteel een vacature hebben voor een ANIOS positie en met wie je contact kan opnemen. Na zo’n gesprek krijgt je bijna altijd een e- mailadres waar je je sollicitatiebrief en cv naartoe kan sturen. Het belangrijkste is om in één keer bij zo veel mogelijk plekken tegelijk te solliciteren. Het kan dus zo zijn dat je solliciteert op een vacature die er niet is, waardoor je vaker afgewezen wordt dan uitgenodigd voor een gesprek. Het komt weleens voor dat je op een stapel van “cv’s” komt en dat men contact met je opneemt zodra de volgende vacature zich aandient. Als je op gesprek komt, dan is dat vaak met de afdelingshoofd (arts) en/of de (personeels)manager. Hoe dan ook is het een proces dat veel geduld en energie vergt. Open sollicitaties zijn dus voor de echte liefhebber!

PhD positie

Alle tips voor baan zoeken als ANIOS (zowel via vacaturen als door middel van open sollicitatie) geldt ook voor een PhD plek.

Sollicitatiebrief & CV

Bij zowel een open sollicitatie als bij het reageren op een vacature,  is een goede sollicitatiebrief de doorslaggevende factor voor het uitgenodigd worden voor een gesprek. Je sollicitatiebrief weerspiegelt niet alleen je interesse voor de baan, maar ook je taalvaardigheden als buitenlandse arts. Een goede sollicitatiebrief moet op een beknopte en duidelijke manier je interesse laten zien en aantonen waarom je geschikt bent voor die positie. Het moet zonder taalfouten zijn! We raden aan om je sollicitatiebrief eerst aan een kennis die Nederlands als moedertaal spreekt te laten controleren op eventuele fouten voordat je solliciteert. Er zijn op het internet veel voorbeelden beschikbaar voor sollicitatiebrieven. Inspiratie opdoen mag, maar je moet er op letten om uiteindelijk een origineel brief ervan te maken!

Tip: de meeste universiteiten bieden zoiets als ‘Career Services’, een soort loopbaan begeleiding. Via de universiteiten worden dus onder andere ook workshops aangeboden over hoe te solliciteren op een baan in het algemeen. Maak gebruik van je positie als student, want meestal zijn zulke workshops dan gratis of afgeprijsd voor jou als student!

Ben je geen student, dan kun je met een beetje zoeken ook genoeg aanbieders vinden van sollicitatie-trainingen online óf je aanmelden op diezelfde workshops van de universiteiten, maar dan is het wel tegen betaling.

SPECIALISEREN /AIOS (arts-assistent in opleiding tot specialist)

Ben ik klaar om te solliciteren voor een opleidingsplek? (AIOS)

Nederland heeft een competitieve arbeidsmarkt voor artsen. Opleidingsplekken voor de meeste ziekenhuisspecialismes zijn schaars en er zijn meer basisartsen dan het aantal beschikbare opleidingsplekken. Meer informatie over de verschillende specialismen en opleidingen kun je vinden op deze pagina van de KNMG:

https://www.knmg.nl/opleiding-herregistratie-carriere/geneeskundestudie/beroepskeuze/over-beroepskeuze.htm

Tevens is er een bestand met alle erkende opleidingsplekken en hun contactdetails (n.b.: sommige informatie erop lijkt wel wat verouderd..):

https://www.knmg.nl/web/file?uuid=3e5d25e6-79e4-49d5-9e3d-5168b42dfebc&owner=5c945405-d6ca-4deb-aa16-7af2088aa173&contentid=1187&elementid=2050015

Passie voor het vak is een must voor het solliciteren op een opleidingsplek, maar er zijn nog meer dingen die verwacht worden van een goede kandidaat:

  1. Ervaring als ANIOS (assisstent niet in opleiding tot specialist)

Hoewel het niet voor elk specialisme geldt, is ervaring als ANIOS erg gewild in bijna alle specialismen, van huisartsengeneeskunde tot chirurgie. Het is een ongeschreven regel om  een tijdje te ‘’aniossen’’ (werken als een ANIOS) alvorens je solliciteert op een opleidingsplek. Daarbij is het relevant ervaring op te doen in die specialismes, waar je later in opleiding wil. Voor huisartsengeneeskunde zijn dat vaak de specialismes waar je klinische (spoed)ervaring opdoet (interne, chirurgie, SEH, neurologie, ouderengeneeskunde etc.).

  • Onderzoekservaring

Onderzoekservaring wordt heel erg gewaardeerd in Nederland. Bij de meeste ziekenhuis specialismen is het bijna onmogelijk om een opleidingspositie te krijgen zonder een PhD titel (Bontje, 2018).

  • Goede referenties

Een goede sfeer binnen de vakgroep is heel belangrijk in Nederland. Daardoor kiezen opleiders meestal AIOS’sen tussen kandidaten die ze al kennen vanuit een ANIOS functie of kiezen kandidaten met goede referenties. Werkervaring als ANIOS is daarom niet alleen maar belangrijk voor je klinische vaardigheden als arts, maar ook om een netwerk te kunnen bouwen.

Zoals eerder benoemd is de concurrentie voor de meeste specialismen fors, maar er is ook goed nieuws: er zijn ook specialismen waarin juist een tekort aan artsen is en waar buitenlandse artsen een goede kans hebben op een opleidingsplek. Deze specialismen zijn onder andere:

  • Specialist Ouderengeneeskunde
  • Jeugdarts
  • Consultatiebureau arts
  • Verslavingszorg Arts
  • Psychiater
  • Verzekeringsarts
  • Bedrijfsarts
  • Huisarts op het platteland

NB: op de Engelstalige pagina is iets meer in detail uitgelegd wat de verschillen zijn tussen jeugdarts/kinderarts/consultatiebureau arts.

Kans op een opleidingsplek verschilt ook per regio in Nederland. In de Randstad is de concurrentie sterker dan in de rest van het land.

We adviseren je goed na te denken over wat je wensen zijn en wat de mogelijkheden zijn binnen je regio. Als je motiverende verhalen wil lezen over succesvolle buitenlandse artsen, kijk dan geregeld op onze “Rolmodellen” pagina.

Hoe kan ik solliciteren naar een opleidingsplek? (AIOS)

In Nederland is er geen centrale sollicitatiesysteem voor vervolgopleidingen zoals in sommige andere landen. De eisen voor een opleidingsplek, structuur van de opleiding en de manier van solliciteren voor een opleiding verschillen per specialisme. Bijvoorbeeld, in bredere specialismen zoals de interne geneeskunde en chirurgie worden het aantal opleidingsplekken per jaar en per regio bepaald en zijn er twee regionale sollicitatierondes per jaar. De AIOS’sen doen hun opleiding deels in een perifeer ziekenhuis in de regio en deels in de UMC van die regio. Bij andere specialismen zoals longgeneeskunde of neurologie worden er opleidingsplekken geopend per ziekenhuis.

Bij specialismen buiten het ziekenhuis geldt hetzelfde. Voor de huisartsenopleiding is er een centrale sollicitatieronde 2x/jaar, terwijl het voor psychiatrie en ouderengeneeskunde decentraal (dus lokaal) wordt geregeld. Voor meer details over het solliciteren naar een opleiding moet je kijken naar de websites van de beroepsverenigingen van dat specifieke specialisme.

WERKEN ALS SPECIALIST

We adviseren om de websites van de beroepsvereniging van je specialisme goed in de gaten te houden voor vacatures als specialist. Hou er rekening mee dat er ook forse concurrentie is voor posities als specialist. De afgelopen jaren is er helaas een trend waarbij jonge klaren steeds vaker en voor een langere periode een tijdelijk contract krijgen in vergelijking met vroeger (Brinkman, 2017).